CMMI hay còn gọi là Capability Maturity Model Integration, là một trong những mô hình quản lý chất lượng và quy trình phát triển phần mềm được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Mô hình CMMI giúp các tổ chức tối ưu hóa quy trình, nâng cao hiệu quả và đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Trong bài viết này, Sakrad sẽ giới thiệu khái niệm CMMI và các mô hình, khuôn mẫu của CMMI để hiểu rõ hơn về cách dùng mô hình CMMI vào doanh nghiệp trong việc phát triển và cải tiến quy trình làm việc.

CMMI là gì?

CMMI viết tắt của Capability Maturity Model Integration, là một khung chuẩn giúp các tổ chức cải thiện quy trình quản lý và phát triển sản phẩm. Được phát triển bởi Viện Kỹ sư Phần mềm (Software Engineering Institute – SEI) tại Đại học Carnegie Mellon, mô hình CMMI hướng tới việc tăng cường khả năng của tổ chức trong việc cung cấp các sản phẩm và dịch vụ chất lượng cao. Mô hình này bao gồm một loạt các thực hành tốt nhất (best practices) được chia thành các mức độ trưởng thành (maturity levels) từ cơ bản đến nâng cao, giúp các tổ chức dần dần cải thiện quy trình và hiệu suất làm việc.

Các mô hình và khuôn mẫu CMMI

CMMI không chỉ là một mô hình duy nhất mà bao gồm nhiều mô hình con và khuôn mẫu khác nhau, mỗi mô hình tập trung vào một khía cạnh cụ thể của quản lý và phát triển sản phẩm. Dưới đây là các mô hình CMMI và khuôn mẫu chính của CMMI:

Kỹ thuật hệ thống – System Engineering (SE)

Kỹ thuật hệ thống (SE) trong CMMI tập trung vào việc phát triển và quản lý các hệ thống phức tạp, bao gồm cả phần cứng và phần mềm. SE trong mô hình CMMI bao gồm việc xác định yêu cầu, thiết kế hệ thống, tích hợp và kiểm thử, đảm bảo rằng hệ thống đáp ứng được các yêu cầu đề ra và hoạt động ổn định.

Kỹ thuật phần mềm – Software Engineering (SW)

Kỹ thuật phần mềm (SW) là mô hình CMMI tập trung vào việc phát triển và duy trì phần mềm. CMMI SW giúp các tổ chức nâng cao chất lượng phần mềm, giảm thiểu lỗi và tăng cường hiệu quả phát triển, bao gồm việc sử dụng các phương pháp phát triển phần mềm linh hoạt, quản lý cấu hình phần mềm và đảm bảo chất lượng thông qua các quy trình kiểm thử chặt chẽ.

Tích hợp sản phẩm và phát triển quy trình – (IPPD)

Tích hợp sản phẩm và phát triển quy trình – Integrated Product and Process Development (IPPD) trong CMMI là một mô hình nhằm tích hợp các hoạt động phát triển sản phẩm với các quy trình quản lý và phát triển tổ chức. IPPD trong mô hình CMMI bao gồm việc quản lý dự án tích hợp, lập kế hoạch và kiểm soát dự án, và sử dụng các công cụ quản lý dự án tiên tiến.

Liên kết với nhà cung cấp – Supplier Sourcing (SS)

Liên kết với nhà cung cấp (SS) là một mô hình CMMI tập trung vào việc quản lý mối quan hệ và hợp tác với các nhà cung cấp. SS bao gồm việc lựa chọn và đánh giá nhà cung cấp, quản lý hợp đồng, và kiểm soát chất lượng của các sản phẩm và dịch vụ được cung cấp. Bằng cách quản lý mối quan hệ nhà cung cấp một cách hiệu quả, các tổ chức có thể giảm thiểu rủi ro và tăng cường hiệu suất chuỗi cung ứng.

Cách xác định mô hình CMMI phù hợp cho doanh nghiệp

Việc xác định mô hình CMMI phù hợp cho doanh nghiệp không phải là một nhiệm vụ đơn giản. Điều này phụ thuộc nhiều vào các quy trình cụ thể mà doanh nghiệp muốn cải thiện. Dưới đây là các hướng dẫn giúp doanh nghiệp lựa chọn mô hình CMMI thích hợp dựa trên nhu cầu cải tiến quy trình.

Trước tiên, doanh nghiệp cần xác định rõ quy trình nào trong tổ chức cần được cải tiến. Nếu doanh nghiệp đang hướng đến việc nâng cao các quy trình kỹ thuật hệ thống, mô hình CMMI cho Kỹ thuật Hệ thống (SE) sẽ là lựa chọn thích hợp.

Mô hình này bao gồm các hoạt động như quản lý cấu hình, đo lường và phân tích, giám sát và kiểm tra dự án, đảm bảo chất lượng quy trình sản phẩm, quản trị rủi ro, và quản lý thỏa thuận với nhà cung cấp…

Trong trường hợp doanh nghiệp muốn cải tiến các quy trình liên quan đến sản phẩm, mô hình Phát triển và Cung cấp Sản phẩm Tích hợp (IPPD) sẽ là lựa chọn lý tưởng. Mô hình này tập trung vào việc cải tiến các quy trình từ thiết kế đến sản xuất và cung cấp sản phẩm, đảm bảo tích hợp các hoạt động này một cách hiệu quả.

Nếu mục tiêu là cải thiện các quy trình liên quan đến quản lý nhà cung cấp, mô hình Quản lý Chuỗi Cung ứng (SS) nên được cân nhắc. Mô hình này giúp doanh nghiệp quản lý tốt hơn các nhà cung cấp thông qua việc tích hợp và tối ưu hóa các quy trình liên quan. Ngoài ra, nhà quản lý cần chú ý nhiều mô hình CMMI khác nhau để cải tiến các lĩnh vực và nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp.

Mức độ đánh giá CMMI

Đánh giá mô hình CMMI là một quy trình quan trọng nhằm kiểm tra và đánh giá các quy trình của một doanh nghiệp. Quy trình này được thực hiện bởi một nhóm các chuyên gia đã được đào tạo chuyên sâu và có trình độ cao.

Để đánh giá hiệu quả, nhóm chuyên gia cần sử dụng một mô hình tham chiếu chuẩn nhằm xác định các điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp. Quá trình đánh giá cần phải được doanh nghiệp chuẩn bị và lên kế hoạch trước đó.

Công việc đánh giá bao gồm việc xác định phạm vi kinh doanh, chọn mô hình đánh giá phù hợp, xác định các thành viên trong đội ngũ đánh giá, và xác định các dự án cùng đối tượng cần được đánh giá. Quan trọng hơn, cần xác định mức độ đánh giá phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp.

Mô hình đánh giá CMMI định nghĩa ba loại thành phần chính:

• Các mục tiêu chung và cụ thể (Required).
• Các phương pháp thực hiện chung và phương pháp cụ thể (Expected).
• Các phương pháp thực thi phụ và sản phẩm điển hình của công việc (Informative).

Phương pháp đánh giá CMMI

Có ba phương pháp đánh giá chính trong mô hình CMMI, được gọi là SCAMPI (Standard CMMI Appraisal Method for Process Improvement):

Benchmark Appraisal

Benchmark Appraisal (hay còn được gọi là SCAMPI Class A) là một hình thức đánh giá chính thức, nơi kết quả đánh giá sẽ được nộp lên viện CMMI để ghi nhận chứng chỉ. Quá trình này đòi hỏi sự tham gia của một nhóm đánh giá độc lập, bao gồm cả Lead Appraiser (đánh giá trưởng) và các thành viên khác, để đảm bảo tính khách quan và chính xác của kết quả đánh giá. Kết quả này sẽ cung cấp cho tổ chức một bức tranh tổng thể về mức độ trưởng thành của các quy trình và khả năng so sánh với các tổ chức khác trong cùng lĩnh vực.

Sử dụng đánh giá SCAMPI A trong mô hình CMMI giúp doanh nghiệp đạt được các kết quả sau:

• Cung cấp đánh giá mức độ trưởng thành CMMI (CMMI Maturity Level) hoặc mức độ năng lực (CMMI Capability Level).
• Xác định điểm mạnh và điểm yếu trong quy trình tuân thủ CMMI của doanh nghiệp.
• Thỏa thuận dựa trên những vấn đề quan trọng trong quy trình của doanh nghiệp.
• Doanh nghiệp có thể sử dụng cơ sở dữ liệu đánh giá để giám sát tiến độ cải tiến quy trình và hỗ trợ cho các đánh giá tiếp theo.

Readiness Review

Readiness Review, hay đánh giá mức độ sẵn sàng, được thực hiện bởi Lead Appraiser. Mục đích của quá trình này là đánh giá xem tổ chức đã sẵn sàng tham gia vào đánh giá chính thức hay chưa. Lead Appraiser sẽ kiểm tra các tài liệu, quy trình và thực hành hiện tại của tổ chức để xác định xem có bất kỳ lỗ hổng nào cần được khắc phục trước khi tiến hành Benchmark Appraisal hay không. Quá trình này giúp tổ chức chuẩn bị tốt hơn và tăng khả năng đạt được chứng chỉ CMMI.

Trong quá trình Readiness Review, đội ngũ thẩm định sẽ kiểm tra:

• Các phản hồi Ma Trận Tuân Thủ (PIIDs);
• Các tài liệu của tổ chức;
• Các tài liệu dự án;
• Các thư viện tài sản quy trình;
• Các cơ sở dữ liệu quy trình;
• Các cơ sở vật chất;
• Thiết bị máy tính; và
• Phần mềm sẽ được sử dụng trong quá trình thẩm định.

Gap Analysis / Evaluation

Gap Analysis, hay đánh giá khoảng cách, là quá trình tư vấn tự đánh giá khách hàng. Mục tiêu của loại đánh giá này là xác định mức độ đáp ứng các yêu cầu của CMMI mà không cần phải cung cấp chứng chỉ. Tổ chức sẽ tự kiểm tra các quy trình hiện tại, xác định những điểm yếu và mạnh, và từ đó đưa ra các kế hoạch cải thiện cụ thể. Gap Analysis giúp tổ chức hiểu rõ hơn về những gì cần thay đổi để đạt được các tiêu chuẩn của CMMI, tạo nền tảng vững chắc cho các đánh giá chính thức sau này.

Các cấp độ trong mô hình CMMI

Mô hình CMMI bao gồm năm cấp độ trưởng thành (maturity levels) được thiết kế để đánh giá và cải thiện các quy trình của tổ chức. Dưới đây Sakrad sẽ chia sẻ chi tiết về 5 levels của CMMI:

Cấp độ 1: Khởi đầu (Initial)

Đặc điểm: CMMI level 1 – ở cấp độ này, các quy trình thường không được kiểm soát một cách có hệ thống. Công việc được thực hiện một cách tự phát và thường xuyên thay đổi.

Hậu quả: Do thiếu sự kiểm soát và chuẩn hóa, các dự án ở cấp độ này thường chịu rủi ro cao về chất lượng và lịch trình.

Xem thêm: CMMI level 1 là gì

Cấp độ 2: Quy trình được quản lý (Managed)

Đặc điểm: CMMI level 2 – Các quy trình đã bắt đầu được quản lý, kiểm soát và đánh giá ở cấp độ dự án. Tuy nhiên, quy trình giữa các dự án có thể khác nhau, hoàn toàn phụ thuộc vào kinh nghiệm của những thành viên trong các dự án khác nhau.

Lợi ích: Đảm bảo các dự án hoàn thành theo kế hoạch và các mục tiêu dự án được đáp ứng một cách nhất quán.

Xem thêm: CMMI level 2 là gì

Cấp độ 3: Quy trình được xác định (Defined)

Đặc điểm: Ở CMMI level 3 tất cả các quy trình được tiêu chuẩn hóa, tổ chức và mô tả chi tiết. Các quy trình này được hiểu rõ và được tuân thủ trên toàn tổ chức.

Lợi ích: Các quy trình tiêu chuẩn giúp cải thiện sự nhất quán và độ tin cậy trong các dự án, cũng như việc phân bổ nguồn lực một cách hiệu quả hơn.

Xem thêm: CMMI level 3 là gì

Cấp độ 4: Quy trình được quản lý định lượng (Quantitatively Managed)

Đặc điểm: CMMI level 4 – Quy trình ở cấp độ này được đo lường và kiểm soát dựa trên các số liệu thống kê. Tổ chức sử dụng các phân tích số liệu để đánh giá và cải thiện hiệu suất của các quy trình.

Lợi ích: Khả năng dự đoán hiệu suất quy trình dựa trên dữ liệu lịch sử, giúp tổ chức đưa ra các quyết định chính xác hơn và cải thiện liên tục.

Xem thêm: CMMI level 4 là gì

Cấp độ 5: Quy trình tối ưu hóa liên tục (Optimizing)

Đặc điểm: CMMI level 5 – Ở cấp độ cuối cùng này, quy trình không chỉ được quản lý một cách định lượng mà còn được cải tiến liên tục thông qua việc phân tích dữ liệu và đánh giá hiệu quả.

Lợi ích: Tổ chức có khả năng tự đổi mới và cải tiến không ngừng để đối phó với các thách thức mới và nâng cao hiệu suất tổng thể.

Mỗi cấp độ của mô hình CMMI không chỉ đánh giá hiện trạng của các quy trình mà còn đặt ra các mục tiêu cụ thể cho sự phát triển và cải thiện trong tương lai. Việc vượt qua từng cấp độ đòi hỏi sự cam kết và đầu tư liên tục về mặt nguồn lực, thời gian, và chuyên môn.

Xem thêm: CMMI level 5 là gì

Lợi ích đối với doanh nghiệp khi áp dụng CMMI là gì?

Nâng cao chất lượng sản phẩm

Đánh giá CMMI giúp doanh nghiệp tiêu chuẩn hóa và tối ưu hóa các quy trình sản xuất, từ đó cải thiện đáng kể chất lượng sản phẩm cuối cùng.

Tăng cường hiệu quả quản lý dự án

CMMI cung cấp các công cụ và quy trình giúp cải thiện việc lập kế hoạch và thực thi dự án, giảm thiểu rủi ro và đảm bảo dự án được hoàn thành đúng hạn.

Cải thiện sự hài lòng của khách hàng

Việc tuân thủ CMMI giúp doanh nghiệp cung cấp sản phẩm và dịch vụ đúng hạn, đáp ứng hoặc vượt quá kỳ vọng của khách hàng, từ đó tăng sự hài lòng và lòng trung thành của khách hàng.

Tăng khả năng cạnh tranh

CMMI giúp các doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh bằng cách nâng cao chất lượng sản phẩm và hiệu quả quản lý, làm nền tảng cho sự phát triển bền vững.

Quy trình đánh giá CMMI tại Sakrad

Đánh giá hiện trạng

Đánh giá hiện trạng là quá trình đánh giá năng lực hiện tại của tổ chức theo các tiêu chuẩn và hướng dẫn của CMMI. Quá trình này bao gồm:

• Thu thập thông tin: Tư vấn viên sẽ thu thập thông tin về các quy trình, thủ tục, tài liệu, và hoạt động của tổ chức.
• Phân tích và đánh giá: Dựa trên thông tin thu thập, tổ chức sẽ được đánh giá đối với các yếu tố như mức độ tổ chức hóa, quản lý rủi ro, và hiệu quả của quy trình.
• Xác định điểm mạnh và điểm yếu: Dựa trên kết quả đánh giá, các điểm mạnh và điểm yếu của tổ chức sẽ được xác định để phát triển kế hoạch cải tiến.

Lập kế hoạch cải tiến

Dựa trên kết quả của đánh giá hiện trạng, một kế hoạch cải tiến sẽ được phát triển để giúp tổ chức chuyển đổi từ trạng thái hiện tại đến trạng thái mục tiêu. Quá trình này bao gồm:

• Xác định mục tiêu: Đặt ra các mục tiêu cụ thể và đo lường được cho việc cải tiến, dựa trên các yếu tố cần cải thiện đã được xác định trong đánh giá hiện trạng.
• Phát triển kế hoạch hành động: Xác định các hoạt động cụ thể, nguồn lực, và thời gian cần thiết để đạt được mục tiêu cải tiến.
• Xác định các biện pháp đánh giá tiến độ: Thiết lập các tiêu chí đánh giá và cách đo lường để đảm bảo rằng các mục tiêu đề ra đang được đạt được.

Đào tạo nhận thức

Đào tạo nhận thức là một phần quan trọng của quá trình cải tiến CMMI. Điều này bao gồm:

• Xác định nhu cầu đào tạo: Đánh giá và xác định những kỹ năng và kiến thức cần thiết cho các thành viên của tổ chức để thực hiện hiệu quả các quy trình cải tiến.
• Phát triển chương trình đào tạo: Phát triển và triển khai các chương trình đào tạo nhằm cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết cho nhân viên.
• Thực hiện đào tạo: Cung cấp các khóa học và hoạt động đào tạo để nâng cao năng lực của nhân viên trong việc thực hiện các quy trình mới hoặc cải thiện.

Hỗ trợ để thực hiện

Trong quá trình thực hiện kế hoạch cải tiến, dịch vụ tư vấn CMMI cung cấp sự hỗ trợ liên tục cho tổ chức. Điều này bao gồm:

• Hỗ trợ tư vấn: Cung cấp sự hỗ trợ chuyên môn và tư vấn cho các vấn đề xuất hiện trong quá trình cải tiến.
• Giám sát và đánh giá: Theo dõi tiến độ thực hiện kế hoạch cải tiến và đảm bảo rằng mục tiêu đã đề ra được đạt được.
• Điều chỉnh kế hoạch: Nếu cần, điều chỉnh kế hoạch cải tiến để đáp ứng những thách thức mới và đảm bảo rằng quá trình cải tiến diễn ra một cách hiệu quả.

Đánh giá và cấp chứng chỉ CMMI

Cuối cùng, sau khi tổ chức đã thực hiện các bước cải tiến và đạt được mục tiêu, quá trình đánh giá và cấp chứng chỉ CMMI sẽ được thực hiện. Chứng chỉ sẽ được cấp thông qua sự phê duyệt của viện CMMI trong khoảng 15 – 60 ngày kể từ khi kết thúc đánh giá, chứng chỉ sẽ được cấp với cấp độ trưởng thành doanh nghiệp từ level 3 đến level 5.

Chi phí dịch vụ tư vấn CMMI có đắc không?

Chi phí cho dịch vụ tư vấn CMMI phụ thuộc vào nhiều yếu tố như quy mô tổ chức, độ phức tạp của các quy trình hiện hành và mục tiêu CMMI cần đạt được. Một dự án tư vấn có thể có chi phí dao động khác nhau, tùy theo phạm vi và độ khó của dự án.

Tại Sakrad, chúng tôi cung cấp dịch vụ tư vấn CMMI với đội ngũ tư vấn viên người Việt, am hiểu thị trường và nhu cầu đặc thù tại Việt Nam, giúp khách hàng xây dựng quy trình và biểu mẫu phù hợp với dự án. Chúng tôi cũng cung cấp các gói dịch vụ có thể được tùy chỉnh theo nhu cầu cụ thể, giúp khách hàng tiết kiệm chi phí và thời gian.

Việc lựa chọn mô hình và phương pháp đánh giá CMMI phù hợp sẽ giúp ích rất nhiều cho sự phát triển của doanh nghiệp. Hy vọng với những thông tin trên mà Sakrad chia sẻ bạn đã có thêm thông tin về CMMI là gì? Các mô hình CMMI trong doanh nghiệp.